Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan

Auteur

Gilles

Comments:

11 Comment

Datum

april 14, 2019

baardalg bestrijden in het aquarium

Niemand heeft graag algen in zijn bak. Zeker baardalg in je aquarium is een ware pest. Waarom? Omdat je die zwartgrijze gruwel pluisjes heel moeilijk weg krijgt.

Maar je strijd tegen deze alg hoeft niet van het begin al verloren te zijn. Ik heb voor jou een een uitgebreide strategie geschreven die je helpt om die baardalg te bestrijden. Check hieronder mijn handig stappenplan dat komaf maakt met baardalg in je bak!

Wat is baardalg & hoe ziet het eruit?

Baardalg – ook wel roodwier, zwarte penseelalg of zwarte puntalg genoemd – heb je in verschillende vormen:

  • Pluisjes op decoratie en bladeren
  • Korte haartjes op bladranden en decoratie
  • Grijze slierten (niet te verwarren met de groene draadalg)
  • Een donker laagje over je bladeren dat lijkt op bruine alg maar veel ruwer is …
Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
Dit is baardalg. Bron: ScapeFu
Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
Maar ook dit. Bron: AquadesignPT
Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
En dit ook … Bron: Advanced Planted Tank

Baardalg is een echte pest. Het is niet alleen moeilijk te verwijderen, het groeit ook in groep; en zo goed als op alles! Voor je het weet vind je baardalg behalve op je traag groeiende planten, ook terug op de uitrusting van je aquarium en op die knappe decoratie die nu onder een vieze laag pluisjes zit.

 De hamvraag is, waarom krijg je last van baardalg in je bak?

Wat is de oorzaak van baardalg in je aquarium?

Er is niet altijd één enkele oorzaak, vaak is er sprake van een combinatie van factoren die leiden tot baardalg. Hoe dan ook, het CO2-gehalte speelt altijd een rol, en wel zo:

  • Slechte watercirculatie: de CO2 (en andere voedingsstoffen) geraakt niet tot bij al je planten, zeker in bepaalde hoeken van je aquarium
  • CO2-tekort: je voegt gewoonweg onvoldoende CO2 toe aan je aquarium
  • Onstabiele CO2: grillige CO2-waarden creëren een perfecte biotoop voor baardalg.

Hoe kan je nu baardalg bestrijden? In eerste instantie door het te voorkomen. Ik vertel je hoe.

Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox

Hoe baardalg in je aquarium voorkomen?

Wil je baardalg voorkomen dan raad ik je aan om alle problemen stapsgewijs aan te pakken door mijn handleiding hieronder te volgen.

Stap 1: hou rekening met de voedingsdriehoek

Ik weet het, theorie is saai, maar af en toe moet het om beter te begrijpen hoe een aantal systemen in je aquarium werken. Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de voedingsdriehoek? Die brengt de verhoudingen in beeld tussen licht, CO2 en voedingsstoffen. Het principe is eenvoudig: licht staat bovenaan en zorgt voor de groei van je planten via fotosynthese. Heb je veel licht? Dan gaan je planten sneller groeien en hebben ze meer CO2 en voedingsstoffen nodig. Die zitten allebei aan de basis van de voedingsdriehoek.

voedingsdriehoek aquarium
De “voedingsdriehoek” van het aquarium.

Dus houd die balans in de gaten! Een voorbeeld: je bent dol op een sterk verlicht aquarium waarin de felle kleuren van je planten goed tot hun recht komen. Helaas voeg je te weinig voedingsstoffen toe. Dan krijg je een situatie waarin je planten eerst goed en snel gaan groeien en plots totaal niet meer, want het voedsel is op. Voor je het weet verslijmen die plantjes en zijn algen de baas!

Gebruik de Estimative Index (of mijn All-in-One) om voedingsstoffen toe te voegen. En gebruik onderstaande tips om veilig CO2 toe te voegen en te verhogen.

Stap 2: Vermijd een CO2-tekort, zorg voor voldoende CO2

Als je last hebt van een CO2-tekort in je aquarium, volg dan deze stappen om veilig het CO2 gehalte in je aquarium te verhogen.

  1. Draai het naaldventiel van je CO2-systeem een paar millimeter verder open om de CO2-toevoer te verhogen. Houd het bij kleine stapjes en altijd maximum 1 wijziging per week, want je wil geen te grote schommelingen
  2. Check nauwlettend het gedrag van je vissen gedurende meerdere dagen en op meerdere momenten per dag
  3. Zie je geen raar gedrag bij je vissen? Dan kun je nogmaals je CO2 verhogen zoals in stap 1
  4. Gebruik ondertussen een goede drop checker en mik op een limoengroene kleur voor een goed CO2-gehalte. Die kan je dan gebruiken als leidraad

Wanneer moet je stoppen met CO2 verhogen? Wanneer je merkt dat je vissen naar lucht beginnen te happen, zenuwachtig doen of net heel loom worden. Dan zit je waarschijnlijk te hoog en moet je weer ietsje minderen.

Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
Een goede drop checker is super handig. Foto: Michael Baumrucker

Wanneer je merkt dat je planten het prima doen en de baardalg niet meer groeit, kun je er ook voor kiezen om te stoppen met CO2 verhogen.

Stap 3: Verminder de lichtsterkte

Denk even terug aan de voedingsdriehoek. Veel verlichting betekent meer van de rest: meer CO2 en meer voedingsstoffen. Voedingsstoffen is makkelijk (bijvoorbeeld met mijn All-in-One) maar CO2 is een lastige om goed te krijgen. En lap, daar zijn de algen.

Verminder daarom de lichtsterkte. Je gaat dan een omgekeerde reactie krijgen: de planten gaan iets trager groeien (wel nog gezond) waardoor ook de vraag naar CO2 en voeding daalt. Doordat je in stap 2 het aanbod aan CO2 al hebt verhoogd en je nu de vraag ernaar gaat minderen, verdwijnt stilaan het CO2-tekort, gaan je planten beter groeien en stopt de baardalg stilaan.

Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
Deze verlichting is goed afgestemd op de bak.

Er zijn verschillende methodes om je aquariumverlichting te dimmen. Zo kan je de reflector wegnemen, je lampen hoger hangen, een dimmer installeren, minder lampen gebruiken of zelfs drijfplanten toevoegen; allemaal zaken die de lichtsterkte verminderen. Combineer dat met een verlichtingsduur die beperkt is tot maximaal 8u.  Je zal merken dat je veel makkelijker de boel in balans kan houden en dat je planten hooguit iets trager gaan groeien.

Stap 4: Stabiliseer de CO2

Aan het begin van dit artikel had ik het al eens gezegd: onstabiele CO2 veroorzaakt baardalg.

Maar wat versta ik onder onstabiele CO2? Wel, bijvoorbeeld als je pas begint met CO2 toevoegen wanneer de lampen aangaan. Je CO2 is op dat moment nog niet vermengd met het water maar je planten beginnen dan wel met fotosynthese. Het gevolg is dat je CO2 op dat moment nog niet beschikbaar is voor je planten (= CO2-tekort) maar pas later (= CO2 gehalte stijgt naarmate de uren). Hierdoor krijg je een onstabiele CO2-waarde, zeker als je de eerste uren van je lichtperiode vergelijkt met de laatste.

Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
Typische CO2-waardes (in ppm) bij onstabiele CO2. Bron: BarrReport

Volg onderstaande stappen om je CO2 te stabiliseren:

  1. Maak komaf met de kaamlaag op het wateroppervlak. Die zorgt ervoor dat CO2 zich gaat opstapelen in je bak doordat ze de gasuitwisseling tussen je aquarium en de omgeving verhindert. Gebruik hiervoor een skimmer.
  2. Verbeter de gasuitwisseling met een mooie “rimpeling” van het wateroppervlak. Dit kan je doen door de filteruiltaat net onder het wateroppervlakte te plaatsen
  3. Voeg CO2 toe minimum 1u voordat je start met de verlichting zodat de CO2 de tijd krijgt om zich goed te mengen met het water voordat de fotosynthese gaat beginnen
  4. Check tijdens de volledige duur van de verlichting om het uur de pH-waarde van het water. De pH-waarde zou redelijk stabiel moeten blijven.

Deze methode levert een veel stabieler pH beeld en dus ook minder CO2 schommelingen.

https://www.youtube.com/watch?v=zRiOkuy3VX0
Deze bak heeft een mooie rimpeling op het wateroppervlakte

Stap 5: Optimaliseer de watercirculatie

De watercirculatie in je aquarium optimaliseren is een soort van permanent proces. Het is niet arbeidsintensief, maar wel iets wat deel moet uitmaken van je routine. Wat kan slechte watercirculatie veroorzaken?

  • Een te zwakke filter
  • Een filter die te weinig onderhoud krijgt en daardoor dicht slibt
  • Een slechte filteruitlaat
  • Een slechte positie van de filterinlaat & -uitlaat

Door slechte watercirculatie krijg je een CO2-tekort op moeilijk bereikbare plekken in je aquarium. Hoe kan je controleren of de watercirculatie dan goed is?

  • Alle plantjes bewegen lichtjes mee in de stroming
  • Je hebt geen “dead spots”, plekken waar de planten duidelijk minder goed groeien of waar je meer algen hebt
  • Je hebt geen zwevend vuil in je aquarium
Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan | PlantedBox
Ook de ijzersterke Eheim-filters hebben regelmatig onderhoud nodig. Bron: PFK

Regelmatig onderhoud van je aquariumfilter is hier de boodschap, alsook gewoon verschillende posities van je filterinlaat en –uitlaat testen. Doe ook regelmatig een visuele controle om te checken of de watercirculatie goed is en alles netjes meebeweegt.

Hoe baardalg verwijderen in je aquarium?

OK, je hebt nu de nodige voorzorgen genomen om baardalg te voorkomen in je aquarium, nu is het tijd om de baardalg te verwijderen uit je aquarium.

Baardalg manueel verwijderen

Dit is helaas is dat geen pretje … Baardalg hecht zich namelijk heel hardnekkig vast aan decoratie en planten, waardoor manueel verwijderen bijna onbegonnen werk is als er echt sprake is van een overwoekering.

  • Voor baardalg op het aquariumglas: gebruik een scheermesje
  • Voor decoratie: gebruik een oude tandenborstel of een klein, scherp pincetje
  • Voor baardalg op aquariumplanten: verwijder de sterk aangetaste bladeren, de plant zal er wel nieuwe aanmaken
Pro Pinsettes Recht Totaal
Super handig bij het verwijderen van baardalg

Ik raad ook aan om een vloeibare koolstofbron te gebruiken om de baardalg aan te vallen en zachter te maken, dit helpt bij het manueel verwijderen van baardalg.

Baardalg verwijderen met vloeibare koolstof

Deze producten bevatten “glutaraldehyde”, een product waar algen niet goed tegen kunnen.

  1. Vul een spuitje met vloeibare koolstof (houd je aan de vermelde hoeveelheid!)
  2. Spuit de vloeibare koolstof direct op de baardalg
  3. Nadat de baardalg verkleurd en afgestorven is (ongeveer na twee weken), is die zacht genoeg om makkelijk te verwijderen

Hou de zaken verder onder controle door regelmatig aangetaste bladeren weg te snoeien. Verwijder nooit alle aangetaste bladeren van een plant in een keer. Geef je plant de tijd om te herstellen door wekelijks slechts een paar bladeren weg te snoeien.

Baardalg verwijderen door vissen die baardalg eten toe te voegen

Je kan nog een stapje verder gaan en een “hulpteam” inroepen: vissen die baardalg eten. Yep, ze bestaan! De Siamese algeneter & de Amano garnaal kunnen helpen als de baardalg al verzwakt is (bijv. na je vloeibare koolstof kuur)

garnaal baardalg
De Amano-garnaal zal je met plezier helpen. Bron: Fishkeeping World

Kortom “baardalg garnalen” en “baardalg vissen” zijn een perfecte aanwinst voor je bak, mits ze passen met de andere aquarimgenoten natuurlijk! Je leest trouwens meer over algeneters in het aquarium hier.

Conclusie

Baardalg in je aquarium is vervelend, maar geen drama. En het hoeft al helemaal niet het einde van je hobby te betekenen. Wanhoop is nergens goed voor. Wil je baardalg bestrijden?

  1. Neem de nodige voorzorgen op vlak van CO2 en de “voedingsdriehoek”
  2. Verminder de lichtsterkte, voeg meer CO2 toe en verbeter de watercirculatie
  3. Gebruik een “vloeibare koolstofbron” om de baardalg week te maken
  4. Verwijder langzaamaan zoveel mogelijk baardalg manueel
  5. Voeg eventueel vissen en garnalen toe die je helpen in je strijd tegen deze aquarium alg

Succes!

11 reacties op "Baardalg bestrijden in je aquarium: een uitgebreid stappenplan"

  1. U vermeldt om het spuitje rechtstreeks op de plant met algen te spuiten. Moet ik dan de plant of het decoratiestuk uit het water halen? Mvg, Kurt

    1. Dag Kurt

      Nee, je hoeft het niet uit het water te halen. Wel niet te dicht op de plant spuiten, want dat kan het blad verbranden.

      Groetjes
      Gilles

  2. Door de baardalg ben ik gestopt met mijn aquarium, U stelt dat dit komt door de slechte circulatie in de bak waar door er niet overal co2 komt.
    Ik had twee grote filters en twee stromingspompen, alle plantjes bewogen, ook zat er voldoende plantenvoeding in(gekocht bij U) ik stel dat het water zo slecht is dat men teveel rommel moet toevoegen, ik ben 65 jaar en had al een aquarium vanaf mijn 8e jaar, pas de laatste 10 jaar kreeg ik last van die baardalg, daarvoor had ik er nog nooit van gehoord en ook nooit in mijn bak gehad. alle middelen ten spijt je komt nooit van je baardalg af

    1. Hallo

      Slechte watercirculatie is één van de factoren en niet de enige, zoals vermeld in het artikel. De grootste boosdoener is een tekort aan CO2 en/of onstabiele CO2. Je moet dus alle problemen aanpakken wil je van deze alg af geraken. Helaas is dit een zeer hardnekkige alg die veel moeite en geduld kost om er vanaf te geraken.

      Dat je vroeger geen last had van algen hoor ik helaas wel vaak. Tegenwoordig komen bakken standaard met heel sterk licht, dat is leuk voor snelle plantengroei maar doordat alles sneller gaat loopt het ook veel sneller mis. Snellere plantengroei = meer vraag naar voeding = sneller risico dat er iets tekort is en misloopt, met algen als gevolg. Om die reden ben ik voorstander van low light aquaria, waar alles veel trager groeit en je ook veel sneller problemen kunt opvangen. Sterk licht is leuk, maar kan heel snel fout lopen …

      Plantenvoeding heeft trouwens niets met deze alg te maken, Tom Barr (uitvinder van de Estimative Index) doseert dagelijks véél meer dan de waardes die de meeste aquaristen toevoegen en heeft zelden last van baardalg. Wanneer verscheen het wel? Als zijn CO2-fles leegliep of hij een lek had / geen onderhoud had gedaan.

      Groetjes
      Gilles

    2. Hallo Gilles,

      Moet ik na de carbokuur de All In One ook nog in het aquarium doen?
      Ik doe namelijk wekelijks een waterwissel en evt snoei en schoonmaakwerkzaamheden. Daarna gooi ik de dosis AIO in het aquarium. Maar wordt dit niet teveel icm de Carbo?

  3. Is het dan zo dat een aquarium zonder CO2 fles te willen gebruiken, gedoemd is te mislukken? Ik hoop het toch echt niet. Heb net een klein aquarium van Fluval Flex gekocht van 30 liter waar ik een groepje (8) Corydoras Pygmaeus in wil houden en 2 zebraskakken. Ik heb echter geen zin om met CO2 flessen aan de slag te gaan. Heeft dit überhaupt kans van slagen?
    Ik heb wel een dimmer op de afstandsbediening van mijn licht. Ik weet echter niet hoeveel procent het daar mee naar beneden gaat. Ik kan het licht in 4 stappen dimmen. Is het aan te raden altijd gedimd licht te gebruiken ook al zegt iedereen dat hoe feller hoe beter? Misschien heb je wat advies voor me? Ik heb er nu namelijk nog geen vissen in. Dat gaat over een dikke week gebeuren. Dan staat de bak namelijk 2 weken. Graag hoor ik tips van je!

    Groetjes Gerda

    1. Dag Gerda

      Nee hoor, je kan prima zonder CO2 werken op voorwaarde dat je zwak(ker) aquariumlicht gebruikt en voornamelijk gemakkelijkere planten gebruikt. Denk aan Javavarens, Crypto’s, Anubias, … Een grasmatje van Hemianthus callitrichoides daarentegen is heel moeilijk te krijgen zonder CO2. Dus je zal wel bepaalde dingen moeten opgeven (specifieke planten, snelle plantengroei, …) als je zonder CO2 wilt werken maar het is zeker niet onmogelijk.

      Hoe feller licht hoe beter is onzin. Sterker licht zorgt voor snellere plantengroei wat ook zorgt voor meer vraag naar voeding door de planten. Dat is allemaal leuk als je veel voedingsstoffen en CO2 (!) toevoegt, maar eens je daar een tekort hebt dan begint de ellende. Vroeger werkte men bijna altijd met zwakke T8-lampen en dat ging prima, nu MOET je volgens sommmigen sterke LEDs hebben of je planten groeien niet. Onzin dus 🙂

      Ik zou gewoon met gedimd licht beginnen, kijken hoe alles groeit (vooral letten op algen) en pas na een aantal weken/maanden conclusies trekken en aanpassen. Niets overhaast doen en niet te gek met licht, zeker niet tijdens de opstart.

      Groetjes
      Gilles van PlantedBox

  4. Hallo Gilles, ik ben benieuwd of je mij tips kunt geven hoe ik de komende maanden verder moet gaan met mijn aquarium om de baardalg groei te stoppen.

    Achtergrond:
    Ik heb een periode een slechtwerkend filter gehad (probleem met lucht in de filterkop, vervangen onder garantie). Sinds die periode is er baardalg ontstaan (slechte watercirculatie maar ook slechte co2 toevoer (via atomizer voor het filter). Na vervanging van de filterkop en herstel van een goede watercirculatie bleef de baardalg (maanden) verder groeien, mijn co2 was niet op orde.

    Ik heb 3 weken terug aanpassingen gemaakt:
    – ik heb de atomizer op de outflow slang na het filter gezet (doorstroming is nu nog beter)
    – ik heb een dennerle ph controller geïnstalleerd. Deze regelt nu de co2 toevoer en staat nu ingesteld op 7.05 ph (basis in het aquarium voor de start was 7.13, mijn kraanwater is 7.75 ph). Mijn co2 dropchecker kleurt nu groen, maar nog niet zo limegroen als op de foto in dit artikel.

    Het lijkt er in de afgelopen drie weken nog niet op dat de baardalg verminderd. Het zit op de stenen, het hout en de trage planten groeiers en pluisjes grijs/rood.

    Ik denk nu door bovenstaande genomen stappen een stabiele co2 toevoer te hebben en een goede doorstroming. Is het nu een kwestie van afwachten de komende maanden? Zou de baardalg dood moeten gaan en vanzelf (langzaam) verdwijnen? Of moet ik nog op andere zaken letten om juist te krijgen?

    1. Dag Dave

      Baardalg gaat helaas niet vanzelf weg, je moet hem manueel verwijderen of hij blijft gewoon zitten. Daarnaast is 3 weken nog vrij kort voor baardalg, je zal toch nog iets langer moeten volharden.

      Groetjes,
      Gilles van PlantedBox

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *